बुढानिलकण्ठको खल्लो चिया !

०४४/४५ सालतिरको कुरो हुनुपर्छ ! तिथिमिती त ठ्याक्कै थाहा भएन तर खर्बुजाको सिजन चै याद छ !

उत्तर डागिबारी तिर बाट एकोहोरो शंखध्वनिका साथ आएको शवयात्रा देखेपछि चौबाटोमा निस्केर सोधेँ – को हो भाई ?

दाहाल्नी आमै !! कसैले बतायो !

दौडिदै घरमा आएर सुनाएँ – दिदी बित्नु भएछ मलामी जानुपर्ने भो !

भाईले सम्झायो – अनि गाई चै कस्ले दुहुने नि ?

हो त ! एकहाते गाई ! म बाहेक कसैलाई हात लाउन नदिने ! हत्तपत्त गाई दोईसकेर लुङ्गी स्याहार्दै कुदे मेची बगर तिर ! सङ्गम चोकमा मलामी समुह भेटेपछि मेरो नजरले भान्जाहरु खोज्यो ! छेउमा पुगेर सगसगै हिंड्न थालें ! बोली फुटेन ! मेची बगर पुगेपछि कोहि चिता तयारीमा लागे कोहि आ आफ्नै गफको सुरमा मस्त ! म भान्जाहरुको छेउमा मलिन अनुहार लाएर बसेको छु ! ‘ यस्तै हो भान्जा ! सबैले ढिलो चाडो भोग्नै पर्ने नियति ! मैलो त निकै अधि भोगेको हो ! चित्त बुझाउनुपर्छ ‘ आदि ईत्यादी !! किल्किले सम्म आईसकेका शब्द समेत मुख बाट निस्किन भने सकेन !! भान्जाहरुमा मातृवियोगको जुन स्वाभाविक पीडा देखिनु पर्थ्यो त्यो थिएन ! सामान्य थिए उनिहरु !!

सोचें – उमेर पुगेर बितेकी बिरामी आमाको मुक्तिमा चित्त बुझाएका होलान ! मन थामेका होलान !!

चिता तयार भो ! दागबत्ती दिने बेलामा सबै चिताको वरिपरि भेला भए ! म पनि नजिकै पुगे ! ताज्जुव त्यसबेला भो जब दागबत्ती दिन त मोहन दाहाल पो अधि बढे !

दाल्हानी आमै त मेरि दिदी नभएर मोहन दाहालको आमा पो हुनुहुदोरैछ ! म बिरालाको चालमा पछि सरेर अलि पर गएर झोक्राउदै सोच्न थाले – धन्न किल्किलेमा आईसकेको शब्द थुतुनोमा आएनछ ! छ्या : के गति हुन्थ्यो होला मेरो ? निधन भएकी दाहाल्नी आमै आफ्नी दिदी नभएको पुष्टि भएपछि केहिबेर अघिको मेरो मलिन अनुहारमा परिवर्तन आयो ! अहिले सम्झिदा लाग्छ – मान्छे कति अविबेकी हुँदो रहेछ ! केही बेर अधि सम्मको मेरो भावुकता खै ? आखिर मेरि दिदी नभए पनि छिमेकी दाईकै आमालाई त चिताले निल्दै थियो नि ! आफैं सग मनमनै लाज पनि लाग्यो ! कता कता घिन मिश्रित हाँसो पनि थियोे ! चिता जल्दै थियोे मलामी आफ्नै सुरतालमा मस्त थिए ! चापागाईं बाजेले मलामिले खाएको खर्बुजाको सबै पैसा आफुले तिरिदिने उर्दि जारी गरेपछि अधिकांस मलामी खर्बुजा बारिलाई अशोक बाटिका मान्दै आफू हनुमान हुनमै मस्त थिए !! उनिहरु मलामी भएतापनी जन्तीको भुमिकामा ब्यस्त थिए !! फर्किदा मलामी ख्वाउने रित अनुसार महाराजिको होटलमा चिया नास्ता गरेर मलामी बिदा भए ! घरमा आएर सबै कथा सुनाएँ ! केहिबेर सबै हाँसियो ! सकियो !!!

उखान अन्कल बुढानिलकण्ठ पुग्नु भो ! माकुने टोलतिर बाट एकोहोरो शंखध्वनिको आवाज सुनेपछि सोध्नु भो – को हो ?

काङ्ग्रेस !! कसैले बताईदियो !

किल्किले नभएको थुतुनो ! आफैंले व्यापक प्रचार गर्नु भो – काङ्ग्रेस बित्यो भनेर ! दौरा स्याहार्दै कुद्नु भो काङ्ग्रेसको मलामी !! बच्चै देखि तित्रा झै चल्ने थुतुनो निरन्तर चलिरह्यो !! काङ्ग्रेस मर्यो , सक्कियो , बित्यो के मात्रै भन्नू भएन ?

तर जब बुढानिलकण्ठमा मन्द मुस्कानका साथ देउवा देखा पर्नु भो ! सगसगै जिवित काङ्ग्रेस पनि ! उखान अन्कल जिल पर्नु भो ! आफैंले मर्यो भनेर प्रचार गरेको काङ्ग्रेस त जिवितै छ ! चाहेको खण्डमा आफैंलाई बोक्न सक्षम तन्दुरुस्त !! पछि फर्केर एकपाखे थापा तिर ” के हो ?” को भावमा हेर्नू भो ! थापाजी उखान अन्कलको कानमा फुस्फुसाउनु भो – काङ्ग्रेस हैन एमाले पो मरेको भन्या हो त !

अनि तिमिले यो जानकारी पहिले किन नदिएको त मलाई ? उखान अन्कल हल्का आक्रोशित हुनु भो !

दिन खोजेको त हो नि ! मैले एमाले भनेको तपाईं काङ्ग्रेस सुन्दै बुर्कुसी मार्दै थुतुनो चलाउन थालिहाल्नु भो ! अनि मैले के गर्नु त ?

तिमेर्ले रोक्नुपर्ने हैन मलाई ? मैले बुर्कुसी मार्दा तिमेरु पनि मेरै पछि ताली बजाउदै कुद्नु पर्छ त ? मलाई सहि सल्लाह दिनुपर्दैन ?

तपाईं कसैको सल्लाह मान्ने हो र ? सल्लाह दिनु ! तपाईं उफ्रिदै कुदेपछी हामी पनि कुद्नु परिगो नि ! चम्चाको काम त औंलाले जता नचाउछ उतै नाच्ने त हो नि !

उखान अन्कल केही बोल्नु भएन ! देउवा सग केहि बेर गन्थन गरेर बिताउनु भो ! भित्र बाट कालो चिया आयो ! दङ्ग पर्दै सुरुप्प पार्नु भो ! मुख बिगार्नु भो ! फेरि खिस्स हाँस्नु भो ! चिनी बिनाको चिया !! चिया खाईसकेर मुसुक्क मुस्काउदै बिदा माग्नु र भन्नू भो – कति स्वादिलो चिया ? सारै आनन्द आयो !

मलाई ४४/४५ सालको मलामी यात्रा सम्झना भो ! सम्झेर अहिले पनि लाज लाग्यो ! उखान अन्कललाई कहिले लाग्ने होला ?

तपाईंहरुलाई त पक्कै लागिसक्यो होला ! हैन त ??